Wereldboom

Onze ‘Gevlekte Zuiderling’ is één van de karakterbomen in ons landgoedbos. Deze monumentale plataan in het groene hart van het Wasven, werd in 2009 de eerste Wereldboom van Nederland. Met een hoogte van 28 meter, een kroonomtrek van 95 meter en een stamvoetomtrek van 8 meter is het een imposante verschijning.

Een wereldboom is een boom die wel 1000 jaar oud kan worden. Een plek van verbinding. Bij onze boom werd getrouwd en gerouwd, gewandeld en gemijmerd, gelachen en gehuild, gepraat en geluisterd. Tot die ene nacht, 29 juli 2022. Het vlonder, bedoeld om de wortels van de boom te beschermen, vatte vlam. Door de brand raakte de boom onherstelbaar beschadigd.

Inmiddels zijn we anderhalf jaar, twee crowdfundingsacties en een bypass verder. We durven te zeggen: de boom maakt een reële kans.

Alsof de boom wel kan inademen, maar niet uitademen
Na de brand wordt al snel duidelijk: de bast van de boom is volledig verbrand, en daarmee ook de vaatbundels die de voeding (zetmeel en suikers) uit de bladeren terug naar de wortels transporteren. Deze dunne laag, het cambium genaamd, is essentieel voor het overleven van een boom. Alsof de boom wel kan inademen, maar niet uitademen.

Boomdeskundigen uit binnen- en buiteland hebben zich gebogen over de mogelijkheden om de boom de redden. Er zijn twee opties mogelijk:

1. Fenixboom
Vanuit de wortels groeien er nieuwe scheuten rondom de stam. Met die scheuten gaan we een nieuwe stam te vlechten, waardoor er later een volledig nieuwe boom ontstaat. Op die manier herrijst de wereldboom daadwerkelijk opnieuw uit haar as. In Europa nog nooit eerder gedaan.

2. Bypass
Als een boom beschadigd is, probeert hij op die plaats nieuw weefsel te laten groeien. En als de boom op die plek aarde voelt, produceert hij daar dus nieuwe wortels. Die reflex van de boom wordt nu gebruikt om boven in de boomwortels naar beneden te laten groeien. Daarvoor is een ‘bypass’ gemaakt. Een laag aarde verbindt de gezonde bast met de wortels van de boom. Dat zijn de zwarte ‘slurven’ die je ziet, tegen de stam, en in enkele takken. We weten inmiddels dat er wortels groeien in de slurf. De slagingskans wordt steeds groter.

Pad en beplantingsplan
Door de aanleg van 300 meter staalkabels is de komende jaren weer veilig om dichter bij de boom te komen. Daarom gaan we een boomvriendelijk pad aanleggen dat tegelijkertijd ook de wortels beschermt. Daarnaast hebben we nagedacht over een beplantingsplan, zodat er alleen maar soorten onder de boom groeien die passen bij een plataan.

En nu?
De boom leeft. De bypasses zijn aangelegd, de eerste scheuten zijn na een jaar al drie meter hoog. Beide processen proberen we zoveel mogelijk synchroon te laten lopen. Nu mag de boom zelf haar werk doen. De komende jaren blijft monitoring, onderhoud en beheer nodig.

Wat kun jij doen?
Jij kunt helpen. Gewoon, door je bewust te zijn van de waarde van de natuur. Door sommige dingen een beetje anders te doen. Hoeft niet groots. Kleine stapjes zijn prima!

Wil je concreet iets doen? Word dan vrijwilliger. Kom eens helpen tijdens NLdoet, of kom eens kijken bij de natuurwerkgroep van het Wasven. Zij onderhouden dit hele groene gebied.

Of, doneer een klein bedrag aan onze wereldboom. Gewoon, wat je kunt missen. Zo kunnen wij ervoor zorgen dat deze boom nog minstens 1000 jaar oud kan worden. Zoals nog altijd de bedoeling is.