Eindelijk is het zover en horen we het gonzen van bijen rond de uitbundig bloeiende bomen en struiken. Het wachten op het voorjaar (en niet alleen van mensen) werd nogal op de proef gesteld. De bijen bleven noodgedwongen (het was koud en nat) langer binnen, met als gevolg dat er sprake was van de kans op “overbevolking” in de kasten want de aanwas van nieuwe bijen was wel al in gang gezet. Een en ander zorgt voor een verhoogde kans op het (uit) zwermen.
Op zich een natuurlijk en terugkerend verschijnsel. In en rond Eindhoven worden nu bijna dagelijks zwermen gemeld. Voor mensen die er niet mee vertrouwd zijn, kan het zien van een zwerm tegelijkertijd indrukwekkend en ook angstaanjagend zijn. Vijfentwintig duizend bijen “zwermen” er in de lucht, op zoek naar een nieuwe verblijfplaats. Ogenschijnlijk kris kras door elkaar, zonder enige ordening. Onderzoekers hebben echter ontdekt dat de bijen in de zwerm een lemniscatische beweging maken. Het zwermen heeft te maken met de zgn. zwermdrift die ieder bijenvolk van nature heeft (tenzij de imkers er van alles voor doet om dit de kop in te onderdrukken). Als er gezwermd wordt, maakt de “oude” koningin plaats voor de jonge opvolgster en neemt ze een deel van het volk mee. De “volgelingen” laten zich in de vlucht leiden door de geur van de vertrekkende koningin. De bijen die met haar meegaan hebben zich daarop voorbereid met het vullen van hun magen. Proviand voor onderweg zogezegd. De duur van de reis is immers ongewis.
Bijen met een gevulde maag zullen zelden steekgedrag vertonen. Ze zijn op zoek naar een nieuw onderkomen en niet naar eventuele menselijke slachtoffers, daarbij, steken is ook meteen hun eigen dood. De afgelopen jaren waren er verschillende zwermen geweest op het Wasven (en dat terwijl er een bruiloftsreceptie gaande was!) Dat gaf sensatie, veel bekijks en een beetje spanning. En er werd nagenoeg niemand gestoken.
Zoals gezegd, wordt het zwermen door de meeste imkers als ongewenst beschouwd en het wordt dan ook het liefst voorkomen. Eén van de veel toegepaste manieren is het zgn. “knippen” (van de vleugels) van de koningin. Ze kan dan niet meer vliegen. Op het Wasven wordt er biologisch geïmkerd en wordt er ook om die reden ook niet “geknipt”. Er kan dus gezwermd worden.
We zetten kleinere zwermkasten neer op de plaatsen waar de zwermen naar toe zouden kunnen gaan. De eerste zwermen worden ook wel “voorzwermen” genoemd en die blijven meestal dicht bij huis. En zijn dus nog gemakkelijk te “scheppen”. Latere zwermen geven het nakijken en zijn dus verloren. En dat is een verlies. Om dit te voorkomen zorgen we er voor dat er in de kasten zoveel te doen is voor de bijen dat het zwermen niet noodzakelijk is. Houd de bezige bij aan het werk is het devies (en dan maar hopen dat er niet gezwermd wordt). Zo is de redenering van een imker en een bijenvolk hoeft zich daar niets van aan te trekken. Die volgt immers haar eigen natuur.
Jack Verhulst & Cathy Grootenboer – Imkers Wasven
Foto’s: Patrick Spruytenburg
Klik op de foto’s voor een vergroting:
