Ecotopen Wasven
Het Wasven is een landschappelijke lappendeken, ontstaan door vele eeuwen van cultivering. De landschappen en hun historie zijn goed te herkennen. En de ecologische ontwikkeling wordt verstevigd.
1 Tuinderij
De tuinderij omvat een moestuin met vergeten groente, keukenkruiden, eetbare bloemen en een hoogstamfruitboomgaard. In de tuinderij wordt op biologische wijze geteeld.
2 Natuurakkers
Op de vrije akker wordt graan geteeld met bijzondere graansoorten en ongeschoond zaad. Hierdoor is de biodiversiteit in en rondom de akker sterk toegenomen. Zo is de korensla weer terug. Samen met de kasteelakker en bolakker wordt graan verbouwd conform het drieslagstelsel. De akkers zijn omzoomd met vlechtheggen. Door de ontwikkeling van de graanvelden en akkers komen de buizerd, sperwer, havik, bosuil en kerkuil weer voor. Zo nestelt de bunzing in het Eckarte bos en komt in het Wasven foerageren op muizen en konijnen.
3 Kasteelbos en beukenlaan
Het kasteelbos herbergt bijzonder monumentale bomen zoals de plataan (‘Wereldboom’), rode beuk (‘Hospiceboom’), de wodanseiken, tulpenboom, vuilboom (‘Wrattenboom’), walnoot (‘Millenniumboom’) en vijfstammige linde. De monumentale beukenlaan vormde ooit de oprijlaan naar kasteel ’t Hof. Ook de aan de beukenlaan grenzende begraafplaats herbergt monumentale bomen én levende cultuurhistorie. In het bos huizen vele soorten vleermuizen en de eekhoorn.
4 Karpendonkse loop
Het Wasven vormt een waterbuffer voor het kasteelbos. Het overtollige water loopt via de eikenlaan, langs de vleermuizengrot naar het Lorentzven. De waterstand wordt gereguleerd met sluisjes. Parallel loopt de Karpendonkse loop over het terrein van het naastgelegen Lorentz Casimir Lyceum in het Lorentzven, en vervolgens langs de Eisenhowerlaan naar het Eckartse bos. Wilde eenden zoeken beschutting om te broeden in het Wasven. Maar ook diverse soorten libellen kunnen zich vermeerderen in het ven. Ook de waterspitsmuis is gesignaleerd.
5 Warande
De warande was ooit het jachtgebied voor klein wild van de kasteelheer. Op dit moment zijn het (illegale) paardenweides. Deze worden omgevormd tot natuurakkers, waar ecologische landbouw en natuurbeheer hand in hand gaan. Te denken valt aan lupine met een grote diversiteit aan bloemen. De akkers worden omzoomd met greppels en wilgensingels. De afwisseling in hoge en lage begroeiing trekt akkervogels en roofvogels aan zoals buizerd, torenvalk en sperwer. Het historische Warandepad van Tongelre naar het dorp Eindhoven wordt in ere hersteld.
6 Notenboomgaard
Eén van de (illegale) paardenweides wordt omgevormd tot een extensieve notenboomgaard: lekker voor mens en dier. Het bestaande hazelaarstruweel accentueert het Warandepad.
7 Hulst – eikenbos
Door toedoen van vogels is in het eikenbos een onderbegroeiing ontstaan van hulst en lijsterbes. De monumentale bomen langs de akker, waaronder de “Heer naar Eijnthoven”, dienen als uitkijktoren voor roofvogels.
8 Uilenbos
Het sparrenbos heeft een bijzonder karakter. Het naaldbos brengt een ander ecosysteem met zich mee dan een loofbos en is erg interessant voor roofvogels als ransuilen en havik, en voor spechten en bosvogels. Maar ook voor vleermuizen en zoogdieren als muizen, marters en de das. De lichtinval zal worden beperkt door een dichte zoom te creëren.
9 Hooge heide
Er is op de Hooge Heide nog maar sporadisch sprake van heide en stuifzand door de oprukkende bomen. Dit zal worden hersteld door het kappen van houtopslag met behoud van masterbomen, en het afplaggen en verschralen van de grond. De oude spoorwal blijft bestaan waardoor cultuurhistorie en biodiversiteit behouden blijft zonder het weidse uitzicht te belemmeren. De heidevegetatie keert terug, evenals reptielen en insecten zoals zandloopkevers op stuifzand en aardhommels in de spoorberm.
10 Berkven
De (illegale) paardenweide ligt een meter lager dan de Hooge Heide en vormt de overgang naar een kampontginning. De weide wordt omgevormd tot een half open gebied met natte heide omzoomd met zwarte els en zachte berk. De domeingrens wordt gemarkeerd met een grondwal. Berkven is een nieuwe, groot ven met de potentie uit te groeien tot een amfibieënpoel, aansluitend op de Hooge Heide en de Karpen. De natte heide en kwelvegetatie vormen een ideale plaats voor alpenwatersalamander, heidekikker en libellesoorten.
11 Kleine Wildernis
De stroken aan weerszijden van de Borneolaan bestaan uit loofbeplanting: een gemengd bos met eiken, taxus, acacia en hulsten. Een braakliggend deel zal worden omgevormd tot een ‘Kleine wildernis’, in samenwerking met het Lorentz Casimir Lyceum en IVN Brabant. Het klimaatbos omvat een dichte bomenopstand met half hoge onderbegroeiing van kruiden, bessen en bramen, die bosvogels als mezen, bijen en vlinders aantrekken.
12 Berenkuil
De vennen in het domein krijgen een impuls door de aanleg van de natte heide en het Berkven. Het stimuleert een levenskrachtige amfibieënpopulatie waarin de gewone pad, bruine en groene kikker, kleine water- en alpenwatersalamander zich verder kunnen ontwikkelen. Met een doorsteek via de Berenkuil wordt het leefgebied van de kamsalamander in de poel van de Karpen versterkt, deze is nu klein en kwetsbaar. De ecologische verbinding kan verder worden vergroot bij de geplande reconstructie van de Berenkuil.
13 Verborgen eikenbos
Langs de Eisenhowerlaan ligt een langgerekte bosstrook met voornamelijk eiken. Maar ook bijzondere bomen en struiken zoals de zilveresdoorn en douglasspar. Het zijn restanten van de verdwenen tuinen van het Zweedse dorp. Een bijzondere plek is de locatie waar Vincent van Gogh het oorspronkelijke Wasven heeft getekend, nu verdwenen onder de Eisenhowerlaan maar nog zichtbaar in de middenberm. Het bos bevat houtwallen, takkenhopen en staand dood hout voor bosvogels als spechten, grondgebonden zoogdieren, insecten en vleermuizen.
14 Celebeslaan
De Celebeslaan wordt binnenkort omgevormd tot fietsstraat, als onderdeel van de fietsroute naar Helmond. De weg wordt versmald en de rioolputten verdwijnen zodat kikkers er niet meer in kunnen vallen. De monumentale eiken langs de laan blijven behouden. De Borneolaan zelf zal op termijn kunnen worden versmald tot wandelpad.
15 Lorentzven
Het Lorentzven met open weide vormt een aantrekkelijke afwisseling in de boszoom langs de Eisenhowerlaan. Met aan één zijde een eiken bosrand waar bomen afleggers kunnen creëren, en aan de andere zijde een bosrand van berkenbos met bosjes in het bloemrijke grasland die de openheid doorbreken en volwaardig kunnen uitgroeien. Het Lorentzven heeft een flauw talud met oevers met gemengd opgaande begroeiing, zoals het Amerikaans krentenboompje. In het ven leeft zonnebaars, die de komende periode wordt teruggedrongen. De overgang bos en weide vormt een biotoop voor roofvogels zoals de bosuil. Ook de ijsvogel vist in het Lorentzven en de Karpendonkse plas.
16 Middenberm
Het gaat goed met de egel en wezel, mede door de vele aanwezige takkenrillen in het gebied. Een geplande onderdoorgang ter hoogte van het Lorentzven neemt een deel van de barrière weg die de Eisenhowerlaan vormt met de Karpen. De middenberm vormt daarbij een ecologisch rustpunt.
17 Berkenbos
Het berkenbos bestaat uit ruwe berk met veel concurrentie van eiken. Deze worden geweerd waardoor een volwassen berkenbos ontstaat met een licht en open karakter. Tussen de berken meandert de Karpendonkse loop met een natuurvriendelijke oever. De zanderige driesprong is geschikt voor zandbijen. In het berkenbos komen veel bosvogels voor zoals de groene, zwarte en kleine bonte specht, winterkoninkje, zwartkop en de bonte vliegenvanger.
18 Vlinderweide
De vlinderweide is een voormalige joodse begraafplaats. De weide wordt handmatig beheerd met de zeis waardoor een waardevolle, bloemrijke akker is ontstaan voor vele soorten vlinders. Zo is de kleine vuurvlinder terug dankzij kwijnende schapenzuring en de kleine ijsvogelvlinder die dol is op kamperfoelie. Ook de kansen voor het heideblauwtje nemen toe.
19 Hakhoutbos
Het hakhoutbos bestaat vooral uit eiken hakhoutstoven met een onderbegroeiing van adelaarsvaren dauwbraam en framboos. De stoven zijn uitgegroeid door een gebrek aan onderhoud. Het hakhoutbeheer wordt in ere hersteld waardoor het kenmerkende karakter van het bos zal toenemen.
20 Vrije akker
Op de vrije akker worden vergeten graansoorten verbouwd. De akkerrand zorgt voor de vestiging van biologische bestrijders zoals spinnen, roofmijten, loopkevers, zweefvliegen, lieveheersbeestjes roofwantsen en sluipwespen. De akkerranden worden extensief beheerd met roofvogelkasten voor uilen, torenvalk en buizerd. Met het in gebruik nemen van de akkers is ook de fazant weer te zien en wie weet op termijn de patrijs. Ook de vos heeft, vanuit de Bogten, het Wasven ontdekt. Af en toe krijgen we zelfs bezoek van reeën uit het Eckartse bos zoals sporen op de vrije akker aantonen.
21 Boszoom
Een natuurlijke boszoom met afleggers markeert de vrije akker en vergroot de diversiteit. De boszoom wordt doorgetrokken langs de Eisenhowerlaan. De mantel van vlier, bergvlier, meidoorn, wegedoorn en populier wordt behouden. De kwetsbare kwel met zeldzame rietorchissen verdient extra bescherming tegen zendmastonderhoud.
22 Koudenhoven
Nabij de boszoom staan bijzondere planten zoals de rietorchissen in een kwel. Er zijn mogelijkheden om deze verder te ontwikkelen waardoor de berm van Koudenhoven een ecologische zone vormt voor vlinders en insecten naar de Bogten.
23 Erf boerderij
Op het erf van de boerderij staat de Millenniumboom. Deze is gegroeid uit een walnoot die op 1 januari 2000 exact om 0.00 uur in de grond is gestopt. De boom is in 2007 geplant in het midden van de zichtassen op het terras. Daarbij is 80 m3 grond vervangen om de boom een lang leven te kunnen geven. We gaan uit van een millennium.
